Zbrodnia w Lesie Szpęgawskim; czy uda się opracować listę ofiar?

Pod Szpęgawskiem, od września 1939 r. do stycznia 1940 r., oddziału Selbstschutzu dokonywały zbiorowych egzekucji kociewskiej i kaszubskiej inteligencji. Rozstrzeliwano księży, nauczycieli, działaczy społecznych i politycznych. Litości nie miano dla pacjentów i personelu szpitala psychiatrycznego w Kocborowie. Ginęli też miejscowi Żydzi.

Członkowie ZKP mają nadzieję, że uda się w końcu przygotować imienną listę nazwisk zbrodni w Lesie Szpęgawskim. Dotąd udało się ustalić dane około 3 tys. ofiar. Tymczasem, według powszechnie podawanych szacunków, Niemcy zamordowali tutaj od 5 do nawet 7 tys. osób.

- Choć pamięć o tych wydarzeniach jest ciągle żywa, a lokalne środowisko stara się godnie upamiętniać tę pomorską tragedię, to jednak same ofiary ciągle pozostają w cieniu - uważa dr Michał Kargul, prezes Oddziału Kociewskiego Zrzeszenia Kaszubsko - Pomorskiego w Tczewie. - Masowe groby w Szpęgawsku są bowiem anonimowe. Chociaż wielu tczewian i Kociewiaków wie, że spoczywają tam ich najbliżsi, to znicze pamięci muszą być palone na anonimowych masowych mogiłach.

W sprawie Szpęgawska IPN dysponuje przede wszystkim protokołami z przesłuchań świadków w latach 60. i 70. Brakuje materiałów zebranych w latach 1946 - 1947. Śledztwo dotyczące zbrodni zostało zawieszone przez polskich prokuratorów w 1986 r. Bez odpowiedzi pozostały pisma z prośbą o pomoc do Centrali Badań Zbrodni Narodowosocjalistycznych w Ludwigsburgu. W następnych latach materiały zostały przemieszane i źle zarchiwizowane. Ich porządkowanie wciąż trwa.

- Kiedy zostanie wznowione śledztwo? Najrzetelniejsza odpowiedź brzmi, że za kilkanaście miesięcy - powiedział Jan Daniluk z Instytutu Pamięci Narodowej w Gdańsku. - Historycy zajmą się naukowym opracowaniem tematu po zakończeniu prac prokuratorskich. Będzie nam zależeć zwłaszcza na weryfikacji istniejących informacji, określeniu przebiegu zbrodni oraz opracowaniu imiennej listy ofiar. Mamy świadomość, że odpowiedzialność i oczekiwania społeczne są w takich sprawach dużo większe.